Chó (Danh pháp khoa học: Canis lupus familiaris hoặc Canis familiaris; Chó và sói xám thuộc nhóm chị em, Ông phân loại loài chó nuôi là Canis familiaris (Linnaeus, 1758) và trong trang kế tiếp về một loài riêng biệt, ông phân loại chó sói là Canis lupus (Linnaeus, 1758). Trong cuốn sách Mammal Species of the World, phiên bản thứ ba năm 2005, nhà động vật học W. Christopher Wozencraft liệt kê sói Canis lupus và các phân loài hoang dã, cũng đề xuất thêm hai phân loài khác, tạo thành nhóm chó cưng. Phân loài đầu tiên là familiaris, được Linnaeus đặt tên vào năm 1758, và phân loài thứ hai là dingo, được Meyer đặt tên vào năm 1793. Wozencraft cũng cho rằng hallstromi (chó hát New Guinea) là một tên khác của dingo. Ông dựa vào nghiên cứu về ADN mitochondria như một trong những căn cứ để đưa ra quyết định này. Có một số tranh cãi trong cộng đồng nhà động vật học về việc bao gồm cả familiaris và dingo trong nhóm "chó cưng".
Một hội thảo diễn ra năm 2019, do Canid Specialist Group thuộc Ủy ban Công bằng Sinh vật Công bằng của IUCN tổ chức, xem dingo và chó hát New Guinea là chó hoang Canis familiaris, do đó không đánh giá chúng trong Danh sách đỏ IUCN các loài bị đe dọa.
Tiến hóa
thumb|Vị trí của các răng cắt thịt của chó; răng cắt thứ tư ở hàm trên trùng với răng mọc đầu tiên ở hàm dưới, hoạt động giống như lưỡi kéo
Thuần hóa
Một con chó được thuần hóa được tìm thấy ở Oberkassel, Bonn, Đức, được xem là hóa thạch chó cổ nhất đã được chấp nhận. Các chứng cứ về ngữ cảnh, đồng vị, di truyền và hình thái cho thấy con chó này không phải là một con sói địa phương. Nó đã chết cách đây 14.223 năm và được tìm thấy được chôn cùng với một người đàn ông và một người phụ nữ. Cả ba người được rắc phấn màu đỏ hematite và chôn dưới những khối bazan lớn, dày. Con chó đã mất vì mắc phải bệnh cảm cúm chó. Mặc dù đã có mô tả về hóa thạch của các con chó thời kỳ cổ từ cách đây 30.000 năm, nhưng việc phân biệt chúng là chó hay sói vẫn gây tranh cãi do sự đa dạng hình thái giữa các con sói trong thời kỳ Pleistocen muộn. trong thời kỳ của người săn bắn trước thời kỳ nông nghiệp. và sói hiện đại là họ hàng gần nhất của chó. Trong suốt nhiều năm, những câu hỏi xoay quanh việc chó được thuần hóa lần đầu ở đâu và khi nào đã gặp nhiều khó khăn cho các nhà khoa học. Tuy nhiên, dữ liệu di truyền cho thấy quá trình thuần hóa chó đã bắt đầu từ khoảng 25.000 năm trước đây, trong một hoặc nhiều quần thể sói tại châu Âu, vùng Bắc Cực cao hoặc Đông Á. Một nghiên cứu vào năm 2021 cũng chỉ ra rằng chó đã được thuần hóa ở Siberia cách đây khoảng 23.000 năm bởi người Siberia Bắc cổ đại, sau đó lan rộng từ phía đông sang châu Mỹ và từ phía tây qua châu Á. hành và tỏi, cũng như nhiều loài thực vật và chất liệu có thể gây ngộ độc khác. Các dấu hiệu ngộ độc có thể là nôn mửa nhiều, ngất hoặc thậm chí tử vong.
Trong văn hóa
Một miếu thờ chó ở [[Miền Bắc (Việt Nam)|miền Bắc Việt Nam]]
Trong văn hóa tâm linh của một số dân tộc, chó là con vật thân thiết gắn bó thủy chung với người chủ nói riêng và con người nói chung, những đặc tính của chó được tôn vinh, thậm chí có nơi chó được thờ cúng tại các đền thờ, miếu mạo. Theo một nhà dân tộc học người Nga, tục thờ chó khá phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới, và có ở hầu khắp thần thoại các dân tộc ở Đông Nam Á lục địa. Ban đầu tục này xuất phát từ các dân tộc chăn nuôi gia súc khu vực Tây Nam Á, với vai trò canh giữ đàn gia súc. Sau đó có thể người Ấn–Âu từ thời đồng thau đã mang vào Đông Á truyền thống chăn nuôi cùng với tín ngưỡng thờ chó. Trong thần thoại vùng Địa Trung Hải và Cận Đông, hình tượng chó, kẻ canh giữ gia súc đã sớm chuyển thành kẻ canh giữ thế giới âm phủ.
Văn hóa về chó trong nghệ thuật đã có niên đại hàng ngàn năm khi chó được vẽ tại tường trong các hang động. Việc miêu tả chó trở nên tinh vi hơn khi nhiều giống được phát triển và quan hệ giữa người và chó phát triển. Những cảnh đi săn phổ biến trong thời Trung Cổ và Phục Hưng. Chó được phác họa để biểu tượng cho sự dẫn dắt, bảo vệ, lòng trung thành, trung tín,, tin tưởng, quan tâm và yêu thương.
Trong đời sống
nhỏ|phải|Hình ảnh quen thuộc của một con chó giữ nhà
Thuật từ "chó nhà" (tiếng Anh: domestic dog) bao gồm cả chó nuôi và chó hoang. Từ chó trong tiếng Anh, "dog" xuất phát từ một từ tiếng Anh cổ docga, nghĩa là "một giống chó mạnh" (powerful dog breed). Thuật ngữ này cũng có thể bắt nguồn từ *dukkōn (một từ tiếng Proto-Germanic), viết trong tiếng Anh cổ là finger-docce ("finger-muscle"). Piotr Gąsiorowski từng gợi ý rằng từ tiếng Anh cổ docga thực chất xuất phát từ một tính từ tiếng Anh cổ chỉ màu sắc dox.
Chó còn được dùng huấn luyện đặc biệt để hỗ trợ trong công việc của cảnh sát và quân đội (gọi là cảnh khuyển hay chó nghiệp vụ). Ngoài ra, trong Chiến tranh thế giới thứ hai, chó chống tăng còn được Quân đội Liên Xô để chống lại xe tăng Đức vào các năm 1941–1942.
Chó nổi tiếng
Con chó đầu tiên được đưa vào không gian là con Laika của Liên Xô trong chuyến bay năm 1957. Laika đã chết vì đau tim trong chuyến bay, xác của nó đã bị bốc cháy cùng con tàu khi rơi vào bầu khí quyển. Ở Philipines, một chú chó tên Kabang đã bị mất mõm vì cứu con gái và cháu gái của chủ. Nó trở nên nổi tiếng cũng nhờ hành động dũng cảm đó. Ngoài hai chú chó đã nói trên, chú chó Hachikō (1924 - 1935) của Nhật Bản cũng là một biểu tượng của sự trung thành trên toàn thế giới khi nó đứng ở sân ga đợi chủ đến 10 năm.
Thịt chó
Thịt chó là một món ăn thông thường tại một số nước châu Á như Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam, nó vừa có tính cách bình dân lại vừa được xếp vào hàng đặc sản.Theo quan niệm ở một số địa phương Việt Nam thì thịt chó còn là món ăn giải xui. Tuy nhiên, tại nhiều quốc gia Tây phương và Hồi giáo, việc giết chó làm thịt và ăn thịt chó (và mèo) được coi là tàn bạo và bị cấm.
Tại Việt Nam, chó dùng làm thịt thường là chó cỏ không phải là "chó cảnh", "chó Tây", vì theo đánh giá thì hai loại đó vừa đắt vừa không ngon. Thịt chó ngoài việc cung cấp thực phẩm còn có một giá trị y học nhất định theo quan niệm người Á Đông (trừ Nhật Bản). Thịt chó theo Trung y có vị mặn, tính ấm và có rất nhiều chất đạm. Theo công văn Cục Thú y ban hành vào ngày 23.1.2014, chỉ riêng tại Việt Nam, hàng năm ước tính có khoảng 5 triệu cá thể chó bị giết phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ thịt.
👁️
49 | ⌚2025-09-03 20:58:28.584
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
**Chó Phú Quốc** là một loại chó riêng của đảo Phú Quốc, Việt Nam. Nó có đặc điểm phân biệt với các loại chó khác là các xoáy lông ở trên sống lưng. Nó là
**Chó** (Danh pháp khoa học: _Canis lupus familiaris_ hoặc _Canis familiaris_; Chó và sói xám thuộc nhóm chị em, Ông phân loại loài chó nuôi là _Canis familiaris_ (Linnaeus, 1758) và trong trang kế tiếp
**Thịt chó**, còn được gọi là **thịt thơm**, là thịt có nguồn gốc từ chó. Trong lịch sử, việc tiêu thụ thịt chó đã được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới. Vào thế
:_Xem các chợ cùng tên khác tại chợ Âm Phủ_ **Chợ Âm Dương** (còn gọi là **chợ Âm Phủ**) là một chợ đặc biệt theo quan niệm là nơi người chết và người sống có
**Chợ Ngã Bảy** còn gọi là **chợ nổi Phụng Hiệp** là một chợ nổi thuộc thành phố Ngã Bảy, tỉnh Hậu Giang, được hình thành từ năm 1915. Đây là chợ nổi nổi tiếng của
**Chợ Gạo** là một huyện thuộc tỉnh Tiền Giang, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Chợ Gạo nằm ở phía đông tỉnh Tiền Giang, có vị trí địa lý: * Phía đông giáp huyện Gò
**Chợ Bến Thành** là một ngôi chợ nằm tại phường Bến Thành, Thành phố Hồ Chí Minh. Chợ được khởi công xây dựng từ năm 1912, hình ảnh đồng hồ ở cửa nam của ngôi
**Chợ vải Ninh Hiệp** còn có tên gọi khác là **chợ Ninh Hiệp** (phổ biến), **chợ Nành Ninh Hiệp**, **chợ làng Nành** hay **chợ Nành** là một chợ vải có quy mô lớn tại khu
**Chó dại** hay là những con chó nhà bị mắc bệnh dại, có biểu hiện các triệu chứng phát bệnh dại và thường tấn công (cắn) và gây ra tử vong cho con người vì
**Chợ Sắt** (tiếng Pháp: _Grande Marché_) là một chợ tại Hải Phòng được xây dựng dưới thời Pháp thuộc, được xếp hạng là chợ loại I của Việt Nam và là một trong những chợ
**Chợ Rồng Ninh Bình** là chợ đầu mối giao thương hàng hóa trên địa bàn tỉnh Ninh Bình và khu vực. Đây là chợ có quy mô cấp I, nằm cạnh quốc lộ 10 thuộc
**Chó chăn cừu Đức** (còn gọi là chó **Alsace**), () là một giống chó kích cỡ lớn, xuất xứ từ Đức. Tại Việt Nam, giống chó này được gọi là **chó Berger (béc-giê **hay** bẹc-giê)**,
**Chó rừng** là tên gọi một số loài động vật thuộc họ Chó, thông thường được giới hạn trong ba loài: loài chó rừng lưng đen và chó rừng vằn hông của vùng cận Sahara
**Chợ chùa**, hay còn gọi là **chợ Tam bảo**, là một loại hình chợ tồn tại ở Đàng Ngoài thời Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. ## Tên gọi và đặc điểm Tại
Một chợ đêm ở Đài Loan **Chợ đêm** là những loại hình chợ hay chợ phố chuyên hoạt động vào ban đêm, loại hình chợ này bên cạnh hoạt động mua bán, mậu dịch thì
[[Chợ Bến Thành ở (Thành phố Hồ Chí Minh)]] **Chợ Việt Nam** là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa và dịch vụ bằng tiền tệ hoặc hiện vật trên
**Chi Chó** (_Canis_) là một chi của Phân họ Chó (_Caninae_) gồm nhiều loài còn tồn tại, chẳng hạn như sói, chó, sói đồng cỏ và chó rừng. Các loài thuộc chi này được phân
thế=|nhỏ|250x250px|Một con chó Dingo hốc hác cho thấy bàn chân màu trắng thông thường của nó. **Chó Dingo** (_Canis familiaris, Canis dingo,_ _Canis familiaris dingo_ hay _Canis lupus dingo_) là một loài chó hoang trong
nhỏ|phải|Chợ nông sản Darajani nhỏ|phải|Chợ nông sản Ugunja **Chợ nông sản** hay còn gọi là **chợ đầu mối nông sản** là một loại chợ chuyên bày bán, kinh doanh các sản phẩm để nhà nông
nhỏ|phải|Một con [[chó chăn cừu Đức, một giống chó nổi tiếng với hành vi cắn người.]] **Chó cắn** là những cuộc tấn công mà chó gây ra cho con người hoặc các động vật khác.
**Chó đốm** hay còn gọi là **chó Dalmatian** (tiếng Croatia: Dalmatinac, Dalmatiner) là một giống chó nhà có nguồn gốc từng vùng Dalmatia (một phần của lãnh thổ Croatia), nơi mà giống chó này được
Trong nét văn hóa và tâm linh của một số dân tộc, **chó** là động vật thân thiết gắn bó từ rất lâu đời với người chủ nói riêng và con người nói chung, những
thumb|right|Tsukiji nhìn từ [[Shiodome, Minato, Tokyo (2018)]] , tên đầy đủ là , thuộc Cục Nội vụ Công nghiệp và Lao động Tokyo, là chợ bán buôn cá và hải sản lớn nhất thế giới
nhỏ|phải|Một con chó săn bắt to khỏe thuộc dòng chó bò **Chó săn** là những giống chó nhà hoặc các nhóm chó, dòng chó, cá thể chó bất kỳ được lai giống, huấn luyện, đào
nhỏ|phải|Một con chó làm cảnh thuộc giống [[chó Chow chow]] nhỏ|phải|Một chú chó cảnh dễ thương **Chó cảnh** hay còn gọi là **chó kiểng**, **chó cưng** là những loài chó được nuôi để làm cảnh.
nhỏ|phải|Một con chó hoang đang cắn một con gà **Chó hoang** (hay còn gọi là **chó thả rông**, **chó chạy rông**, **chó đi lạc**, **chó đi hoang** hoặc **chó đường phố**) là những con chó
**Chó chống tăng** ( _sobaki-istrebiteli tankov_ hoặc _protivotankovye sobaki_; hay _Hundeminen_, "mìn chó") là những con chó được huấn luyện để có thể mang thuốc nổ đến chỗ xe tăng, phương tiện chiến đấu bọc
nhỏ|phải|Một con chó vàng Việt Nam ở Lào Cai. nhỏ|phải|Một con chó vàng mũi đen ở Việt Nam. **Chó cỏ** hay **chó ta**, **chó nội** (để phân biệt với các giống chó ngoại) **chó mực**,
nhỏ|phải|Đua chó ở Vũng Tàu nhỏ|phải|Một con chó đua **Đua chó** là một môn thể thao sử dụng những con chó đua tốc độ về đích, ngày nay nó được coi là ngành công nghiệp
nhỏ|phải|Một con chó săn nòi Tây Ban Nha **Chó săn nòi** (_Hound_) là một dòng chó gồm các giống chó thuần chủng được lai tạo để phục vụ cho việc săn bắt, chó săn nòi
Bản **Sonata cho dương cầm số 2** cung Si giáng thứ, Op. 35, là một bản sonata cho dương cầm gồm bốn chương của nhà soạn nhạc người Ba Lan Frédéric Chopin. Chopin hoàn thành tác phẩm
thumb|Video cảnh chợ đêm ở [[Hoa Liên, đông Đài Loan]] **Chợ đêm ở Đài Loan** là để chỉ các chợ đêm hoạt động tại Đài Loan, trong các khu vực đô thị hay ngoại ô,
phải|Hai con chó hoang ở Moskva **Chó hoang ở Moskva** phản ánh tình trạng sinh sống của những con chó hoang tại thủ đô Moskva của Nga. Trong số những con chó hoang đang sinh
nhỏ|phải|Một con chó chăn cừu Nam Tư ở Mỹ **Chó chăn cừu Nam Tư** (tiếng Nam Tư: _Šarplaninac_, gọi tắt là _Sar_) là một giống chó chăn cừu có nguồn gốc từ Nam Tư (cũ),
nhỏ|phải|Một con chó săn lông ngắn Đức **Chó săn lông ngắn Đức** (_German Shorthaired Pointer_) là một giống chó săn mồi có nguồn gốc từ nước Đức. Chúng là một giống chó săn lanh lợi
nhỏ|phải|Chó Appenzeller **Chó Appenzeller** (_Appenzeller Sennenhund_ hay _Appenzell Cattle Dog_) là một giống chó chăn gia súc có nguồn gốc từ Thụy Sĩ. Đây là một trong 4 giống chó tam thể của Thụy Sĩ
nhỏ|phải|Một con chó lai **Chó ngao Ấn Độ** hay còn gọi là **chó ngao Kumaon** (tiếng Kumauni: सिप्रो कुकुर/Cypro kukur) hay cũng còn gọi là **Bulli** là một giống chó ngao có nguồn gốc từ
nhỏ|phải|Một con chó ngao Tây Ban Nha (tổng thể toàn thân) **Chó ngao Tây Ban Nha** (tiếng Tây Ban Nha: _Mastín español_/_Spanish Mastiff_) là một giống chó ngao có nguồn gốc từ Tây Ban Nha.
nhỏ|phải|Một con chó ngao Nam Phi **Chó ngao Nam Phi** (Boerboel hay BB) là một giống chó ngao có nguồn gốc từ Nam Phi. Chúng là giống chó có khả năng đi săn những con
**Tục thờ chó** hay một số nơi biến thể là **tục thờ chó đá** là các hình thức tín ngưỡng thờ cúng loài chó (thông thường là chó nhà). Tục thờ chó khá phổ biến
nhỏ|phải|Một con chó Tây Ban Nha **Chó Spaniel** là một nhóm các giống chó tai dài, lông rậm có xuất xứ từ Tây Ban Nha và thường thuộc nhóm chó săn theo thể loại chó
thumb|Một hội chợ thương mại về ngành du lịch thumb|Một bé trai tại hồ cá ở Rockton World's Fair, Canada, 2010 **Hội chợ** là nơi tụ tập đông người cùng nhiều hoạt động vui chơi
**Chó săn vịt** (Poodle) là một giống chó săn dùng để săn các loại thủy cầm trong đó chủ yếu là vịt. Ngày nay giống chó này được lai tạo để trở thành dòng chó
**Chó ngao Pháp** (French Mastiff) còn được biết đến với tên gọi **Dogue de Bordeaux** là một giống chó ngao có nguồn gốc từ nước Pháp, đây là giống chó có thời từng suýt tuyệt
**Chó chăn cừu Bỉ Laekenois** (tên khác _Chien de Berger Belge_) là một giống chó chăn gia súc có nguồn gốc từ Bỉ. Chúng là giống chó hiếm nhất trong bốn giống chó chăn cừu
**Chó Beauceron** là giống chó thuộc nhóm chó chăn gia súc có nguồn gốc ở Pháp. Đây là một giống chó cỡ lớn và được biết đến là giống chó lao động mẫn cán. Thuật
nhỏ|phải|Một con chó trong lực lượng hải quân Mỹ. **Malinois** là một giống chó thuộc nhóm **chó chăn cừu Bỉ** có ngoại hình khá giống chó chăn cừu Đức nhưng khác biệt với cái mõm
**Chó ngao Ý** (Cane Corso Italiano, phát âm là kha-neh kor-so [Kane kɔrso], nó cũng có ý nghĩa của vệ sĩ) còn được gọi là Mastiff Ý, là một giống chó Ý lớn, trong nhiều
**Chó báo leo cây Catahoula** là một giống chó săn có nguồn gốc ở Mỹ và được sử dụng để bảo vệ gia súc, nhà cửa, đặc biệt là bảo vệ trước loài báo sư
**Chó tha mồi Labrador**, thường được gọi với tên thân thuộc là **Lab**, là một giống chó săn phổ biến ở Mỹ chúng thuộc nhóm chó săn mồi (gundog) và thường dùng để tha các
Chó Phú Quốc